Innovatie, in sociaal domein wat is er voor nodig?

 

Enkele weken geleden schreef ik in een blog dat er vele soorten van innovatie zijn en dat innovatie eigenlijk een containerbegrip is. Behalve dat bij innovatie dus gekeken moet worden naar wat er onder wordt verstaan, is het belangrijk om na te denken wat randvoorwaarden zijn om het tot stand te laten komen. Onderstaand enkele tips:

Van boven af

De drang naar innovatie moet vanaf het hoogste niveau in een organisatie worden gestimuleerd. Als de directie er geen ruimte voor biedt of het wel zegt, maar er niet naar handelt en er geen prioriteit aan geeft, dan komt er weinig vernieuwing tot stand.

Externe inspiratie

Zorg voor prikkels van buitenaf. Veel frisse ideeën en out-of-the-box gedachten komen niet van binnenuit. Voorkom te veel navelstaren en ga op zoek naar allianties, co-producties en partners buiten de eigen organisatie. Dit moet bewust worden georganiseerd en worden opgezocht.

Bedrijfsvoering first

Zorg dat de bedrijfsvoering op orde is. Het effect van iets nieuws moet meetbaar zijn en daarvoor moet de bedrijfsvoering  goed in elkaar zitten. Het moet mogelijk zijn om nul-metingen te doen en om kostprijzen te bepalen. Dit klinkt eenvoudig maar kan zeer complex zijn. Grote bedrijven als Philips of de bierbrouwer InBev beheersen dit tot in de finesses en in het sociaal domein kan hier het nodige van geleerd worden.

 

Meer mensen dan technologie

Waar bij innovatie vaak vooral aan slimme technologische oplossingen wordt gedacht, valt de meeste winst vaak te halen bij de mensen zelf en de wijze waarop zij werken. Juist de “zachte factoren” dienen veel aandacht te krijgen, zo blijkt ook uit een onderzoek van Panteia voor o.a. Abn-Amro. Veel medewerkers weten precies waar iets klemt of wat er beter kan. Organiseer de ruimte om die ideeën boven water te krijgen en om er iets mee te doen. Een ideeënbus, een jaarlijkse prijs voor de beste procesverbetering, het regelmatig evalueren van bestaande werkwijzen, uren beschikbaar om innovaties uit te werken, etc.

 

Borging

 

In de welzijnssector is de afgelopen decennia veel geld verspild middels allerlei pilots en innovatieve projecten, op basis van incidenteel geld (zie ook onderzoek: Het rendement van zalmgedrag). Als vervolgens het project klaar was, waren er geen structurele middelen om de uitkomsten te borgen in een nieuwe werkwijze. Alles bleef bij het oude en een tijdje later werd hetzelfde wiel op een andere plaats weer opnieuw uitgevonden. Bedenk dus op voorhand hoe een proeftuin of pilot vervolg kan krijgen, anders heeft het geen zin om ermee te starten.

Aanbesteden van welzijn en dan…?

Veel gemeenten overwegen om hun welzijnswerk aan te besteden. Sommige doen het deels, sommige in fases en weer andere willen alles in een keer doen met een “big bang”. Over het wel of niet aanbesteden van welzijn valt op zich al veel te zeggen. Mocht echter de keuze zijn gemaakt om het te doen, dan is er een aantal zaken waar op gelet moet worden. Hier zijn enkele tips afkomstig van verschillende betrokkenen bij zulke trajecten, maar ook uit mijn eigen ervaring als bestuurder, toen ik zelf ooit een aanbestedingstraject ben gestart. Het zijn veelal open deuren, maar je zult er maar net een over het hoofd zien…

- Bedenk vooraf alle processtappen en hoe daarover gecommuniceerd gaat worden.

- Bedenk vooraf wat de beoordelingscriteria zijn.

- Bedenk wat de juridische implicaties zijn en wat voor soort procedure er het meest geschikt is om te volgen.

- Bedenk vooraf welk deel van het bestaande aanbod stopgezet of vervangen gaat worden als gevolg van de aanbesteding en ruim voldoende tijd in om de betreffende subsidierelaties naar behoren stop te zetten.

- Bedenk vooraf hoe de overgangsperiode tussen de oude en de nieuwe aanbieders eruit moet zien en wat u daarin van beide verwacht.

- Wilt u aanbesteden in percelen (zo ja, welke?) of is alles één perceel?

- Welke bestaande voorzieningen (bijvoorbeeld succesvolle vrijwilligersinitiatieven) vallen buiten de aanbesteding en hoe moeten aanbiedende partijen daar in hun bod rekening mee houden?

- Neem in het bestek op dat aanbieders ruimte in hun bod moeten opnemen voor innovatie. Als ieder zo goedkoop mogelijk aanbiedt, is de kans groot dat niemand een innovatiebudget opneemt, terwijl het wel belangrijk is.

- Neem in het bestek op dat aanbieders aangeven hoe zij denken samen te werken met andere partijen in het sociale domein (onderwijs, woningcorporaties, etc.).

- Neem in het bestek op dat aanbieders aangeven hoe de burger in stelling kan worden gebracht. (Mensen helpen het zelf te doen, in plaats van het voor ze te doen.)

Veel succes!

Decentralisatie jeugdzorg is kans voor welzijn

We staan aan de vooravond van de decentralisatie van de jeugdzorg van provincies naar gemeenten. Een goede zaak, want het is belangrijk dat de aansturing van de jeugdketen zoveel mogelijk op één en hetzelfde bestuurlijke niveau plaatsvindt. Het maakt lijnen korter en maakt een meer integrale aanpak mogelijk.
Voor de welzijnssector ontstaat er een mooie kans. Doordat het preventieve en het curatieve deel van de jeugdaanpak nu beide in handen komen van de gemeente, gaat de gemeente zelf de financiële voordelen merken van een preventieve aanpak. Hoe meer preventie, hoe minder jongeren bij bureau jeugdzorg en hoe minder kosten voor de gemeente. Opeens ontstaat er dus een financiële prikkel om in te gaan zetten op preventie.
De welzijnssector is met name de sector die aan de preventiekant zit. In plaats van sluitpost op de begroting, kan jongerenwerk nu een gecalculeerde investering worden met aantoonbaar rendement voor de gemeente. Wel zal de welzijnssector daar dan op in moeten spelen, door te zorgen voor een degelijke bedrijfsvoering met goede prestatie-indicatoren en transparante kostprijzen. Op die manier moet het mogelijk zijn een business case te maken waar geen wethouder omheen kan!

MDVA start benchmark welzijn

Welzijn is in beweging. Vanuit verschillende kanten zijn er impulsen tot verandering (WMO, AWBZ, Welzijn Nieuwe Stijl, Erop Af!, etc.). Veel van de wijzigingen richten zich op de instellingen. Hoe kunnen die vraaggerichter, efficiënter en professioneler werken? Een belangrijk deel van de opgave ligt echter bij de gemeenten zelf. Hoe gaan zij daarmee om? Zijn zij in staat om te doen wat nodig is? Op welke punten kunnen zij leren van elkaar, zodat ze scherper aan de wind kunnen varen?
Om gemeenten meer inzicht te geven in bovengenoemde vragen, is MDVA een benchmark gestart naar de welzijnsfunctie bij gemeenten. Het onderzoek geeft gemeenten inzicht in de organisatie, de inrichting en het functioneren van de eigen welzijnsfunctie, afgezet tegen de andere gemeenten. Dit wordt aangevuld met enkele (verbeter)suggesties voor de organisatie en best practices van de andere gemeenten.
Gemeenten kunnen hier gratis en laagdrempelig aan deelnemen. Inmiddels zijn de onderzoeken bij de eerste gemeenten van start gegaan. Nieuwe gemeenten kunnen zich nog aanmelden. Voor meer info of aanmelding, bel nu: 06-81449540 of via: info@mdva.nl

Innoveer welzijn: sluit buurthuis

Onder deze titel heb ik een artikel geschreven in het blad Binnenlands Bestuur. De essentie is dat welzijnswerkers er meer op uit zouden moeten trekken. Problemen moeten opgelost worden in de thuisomgeving van mensen, in plaats van dat ze naar een buurthuis moeten komen om daar in hun behoeften te worden voorzien. Veel buurthuizen kunnen dan gesloten worden en dat leidt tot nieuwe werkvormen, meer samenwerking in de wijk en ook meer efficiency.