Innovatie, in sociaal domein wat is er voor nodig?

 

Enkele weken geleden schreef ik in een blog dat er vele soorten van innovatie zijn en dat innovatie eigenlijk een containerbegrip is. Behalve dat bij innovatie dus gekeken moet worden naar wat er onder wordt verstaan, is het belangrijk om na te denken wat randvoorwaarden zijn om het tot stand te laten komen. Onderstaand enkele tips:

Van boven af

De drang naar innovatie moet vanaf het hoogste niveau in een organisatie worden gestimuleerd. Als de directie er geen ruimte voor biedt of het wel zegt, maar er niet naar handelt en er geen prioriteit aan geeft, dan komt er weinig vernieuwing tot stand.

Externe inspiratie

Zorg voor prikkels van buitenaf. Veel frisse ideeën en out-of-the-box gedachten komen niet van binnenuit. Voorkom te veel navelstaren en ga op zoek naar allianties, co-producties en partners buiten de eigen organisatie. Dit moet bewust worden georganiseerd en worden opgezocht.

Bedrijfsvoering first

Zorg dat de bedrijfsvoering op orde is. Het effect van iets nieuws moet meetbaar zijn en daarvoor moet de bedrijfsvoering  goed in elkaar zitten. Het moet mogelijk zijn om nul-metingen te doen en om kostprijzen te bepalen. Dit klinkt eenvoudig maar kan zeer complex zijn. Grote bedrijven als Philips of de bierbrouwer InBev beheersen dit tot in de finesses en in het sociaal domein kan hier het nodige van geleerd worden.

 

Meer mensen dan technologie

Waar bij innovatie vaak vooral aan slimme technologische oplossingen wordt gedacht, valt de meeste winst vaak te halen bij de mensen zelf en de wijze waarop zij werken. Juist de “zachte factoren” dienen veel aandacht te krijgen, zo blijkt ook uit een onderzoek van Panteia voor o.a. Abn-Amro. Veel medewerkers weten precies waar iets klemt of wat er beter kan. Organiseer de ruimte om die ideeën boven water te krijgen en om er iets mee te doen. Een ideeënbus, een jaarlijkse prijs voor de beste procesverbetering, het regelmatig evalueren van bestaande werkwijzen, uren beschikbaar om innovaties uit te werken, etc.

 

Borging

 

In de welzijnssector is de afgelopen decennia veel geld verspild middels allerlei pilots en innovatieve projecten, op basis van incidenteel geld (zie ook onderzoek: Het rendement van zalmgedrag). Als vervolgens het project klaar was, waren er geen structurele middelen om de uitkomsten te borgen in een nieuwe werkwijze. Alles bleef bij het oude en een tijdje later werd hetzelfde wiel op een andere plaats weer opnieuw uitgevonden. Bedenk dus op voorhand hoe een proeftuin of pilot vervolg kan krijgen, anders heeft het geen zin om ermee te starten.

Wordt innovatie het woord van 2014?

Innovatie, innovatie en innovatie dat is de mantra in het sociale domein. Het behoeft geen uitleg dat er veel moet veranderen op het gebied van welzijn, dat er met minder geld meer moet worden gedaan in de zorg en dat woningcorporaties de tering naar de nering moeten zetten. De oplossing voor dit alles is innovatie, maar dat begint wel een erg breed containerbegrip te worden, waar op veel manieren uitleg aan gegeven kan worden.

Het doen van een uitvinding waarbij iets heel nieuws ontstaat zoals ooit het wiel, de gloeilamp of het internet is een vorm van innovatie. Het combineren van bestaande dingen tot iets nieuws, bijvoorbeeld het integreren van een telefoon en een camera is een andere vorm. Wat ook kan is om iets bestaands te verbeteren, bijvoorbeeld een computer die sneller is of meer geheugen heeft. Weer een andere manier van innovatie kan zijn om bij een bestaand product andere toepassingen te zoeken, bijvoorbeeld een keukentrapje dat ook als kruk kan worden gebruikt. Innoveren kan voorts door voor een bestaand product andere doelgroepen te vinden (een scootmobiel voor parkeerwachters) of door een productieproces te verbeteren, waardoor het product wel hetzelfde blijft, maar de kosten lager worden. Ongetwijfeld kan deze lijst worden uitgebreid.

Wanneer twee mensen een gesprek voeren over innovatie of wanneer de directie zegt dat er meer geïnnoveerd moet worden, is het van belang te weten welke vorm men dan voor ogen heeft. Als je in huis iets moet zoeken, helpt het als je weet in welke kamer je moet kijken. De uiteenlopende vormen van innovatie komen vaak op verschillende manieren tot stand en er zijn andere randvoorwaarden en expertises voor vereist. Even bij elkaar zitten en iets nieuws bedenken is vaak niet de manier waarop de meest geniale vondsten worden gedaan. Er is een goede voorbereiding nodig en er zijn op meerdere terreinen acties nodig om innovatie te faciliteren. Inspirerend om in 2014 mee aan de slag te gaan!